เด็กเรียนรู้ผ่าน การเล่น (Children learn through play)
การเล่น ช่วยส่งเสริมพัฒนาการของเด็กๆ ได้เป็นอย่างดี
การเล่น ช่วยส่งเสริมพัฒนาการเด็กๆ ได้อย่างไรนั้น ครูบุ๊ง เชื่อว่าคุณพ่อคุณแม่ คงเคยได้ยิน ได้อ่านบทความ กันมาบ้าง แต่ในบทความนี้ ครูบุ๊งของโยงถึง กิจกรรมของน้อง ทั้งในโรงเรียน และ ในบ้านก่อนเลยนะคะ
ครูบุ๊ง และ พวกเรามักเคยได้ยินเสมอมานานแล้วว่า ในการศึกษา ให้เน้นเอาเด็กเป็นศูนย์กลาง (Child-centered) เพื่อการเรียนการสอนที่มีประสิทธิภาพ ดังนั้นที่ผ่านมา เราจึงได้พบกับการปฏิบัติที่คลาดเคลื่อน คือ หากเด็กสนใจอยากได้ อยากทำหรือชอบอะไร ก็ให้ส่งเสริมสนับสนุนตามที่สนใจ หรือ ชอบ หรือ อยากได้ นั้นไป ซึ่งเป็นความเข้าใจ คลาดเคลื่อนอย่างมาก เพราะการที่เน้นเอาเด็กเป็นศูนย์กลาง ไม่ได้หมายความว่าจะต้องตามใจ หรือ ตามอารมณ์ ตามความชอบ ของเด็กเท่านั้น (กลายเป็น ตามใจเด็กเป็นศูนย์กลาง ซะงั้น) แต่ให้มองไปถึงศักยภาพที่เด็กทำได้ มองถึงพัฒนาการที่เด็กจะได้รับ ในเด็กแต่ละคน เป็นหลัก
หากแบ่งกิจวัตรประจำวันของเด็กจะสามารถแบ่งได้
เป็น 2 ช่วง ใหญ่ๆ คือ ช่วงเวลาที่อยู่โรงเรียน และช่วงเวลาที่อยู่บ้าน ในส่วนของช่วงเวลาที่อยู่โรงเรียน ครูจะรับผิดชอบ หน้าที่ดูแลเด็ก ส่วนช่วงเวลาที่อยู่บ้าน ผู้ปกครองพ่อแม่ ลุง ป้า น้า อา ญาติๆจะเป็นคนดูแลเด็ก
- child play
ในด้านของครู
การจัดการเรียนการสอน ที่เน้นเด็กเป็นศูนย์กลาง หากจำนวนเด็กต่อครูมีอย่างเหมาะสม ไม่มากเกินไป ครูจะสามารถดูแลเด็กได้อย่างทั่วถึง และสามารถดูพฤติกรรมเชิงลึกได้ ทั้งนี้ครูจะต้องถูกฝึกให้สังเกตุ เห็นว่าเด็กๆมีความสนใจ ในการเรียนรู้ด้านไหน เป็นพิเศษ หรือ แม้กระทั่งการเล่นของเด็กก็จะต้องถูกสังเกตุ และบันทึก เพื่อการส่งต่อข้อมูล ให้กับผู้ปกครอง หรือ ผู้ที่ดูแลเด็กในส่วนที่บ้าน
แต่ ในระบบการศึกษาที่ผ่านมา การเรียนถูกจัดไว้ อย่างเป็นระบบระเบียบ (มาก) เด็กทุกคนจะถูกดูแล ด้วยวิธีการเดียวกันหมด คือ โรงเรียนและครู ที่เน้นเฉพาะด้านการเล็คเชอร์ (ง่ายต่อการผลิตจำนวนมาก) การทำคะแนน โดยการป้อนเนื้อหาให้เด็กเยอะๆ ตั้งแต่วัยประถม (เป็นการสื่อสารความรู้แทนการสอนเด็ก) และปล่อยให้เด็กๆเล่นกันเอง โดยไม่มีคนดูแล และ สังเกตการเล่นของเด็ก เท่ากับเป็นการเสียโอกาส ในการพัฒนาศักยภาพของเด็ก ดังคำพูดที่ว่า “การเล่นของเด็ก ในวันนี้ คือ ความรู้ของเด็กในวันข้างหน้า” เพราะ การเรียนรู้ของเด็ก เกิดจากการเล่นซะส่วนใหญ่ ดังนั้นโรงเรียนที่ดี ในช่วงประถมวัย จึงควรเป็นโรงเรียนที่มีการจัดการเล่น อย่างหลากหลาย ให้เด็ก ได้เกิดการเรียนรู้ และ มีผู้สังเกตการเล่นของเด็ก เพื่อจะได้นำข้อมูลเชิงลึก นี้มาพัฒนาศักยภาพของเด็ก ต่อไป
ส่วนของผู้ปกครอง
นอกจากนี้ ในการพัฒนา ศักยภาพของเด็ก ในส่วนของผู้ปกครอง การร่วมด้วยช่วยกัน สังเกตการเล่นของเด็กๆ ที่บ้าน จะสามารถเป็นข้อมูล ที่ดีในการร่วมกัน กับครู เพื่อพัฒนาเด็กได้ ดังนั้น การจัดการเล่นที่ดี ในบ้านจึงเป็นส่วนสำคัญ ในการสร้างการเรียนรู้ ให้เด็กด้วย ซึ่งการจัดการเล่น ที่บ้านนั้นไม่จำเป็น ต้องเป็นวิธีการเล่น หรือ ประเภทการเล่นแบบเดียวกับ ที่โรงเรียน เพื่อเป็นการสร้างการเรียนรู้ ที่หลากหลาย ของเด็กๆ แม้กระทั่ง การสร้างสถานการณ์ ให้เด็กได้เรียนรู้ จากการช่วยเหลืองานบ้าน ที่เหมาะสม ตามช่วงวัยอายุของเด็ก ก็สามารถ เป็นการเล่นของเด็กได้เหมือนกัน เช่น การช่วยทำขนม การทำเบเกอรี่ การเข้าครัว Wow!!
child play
ความชอบเป็นแม่เหล็กดึงดูดพัฒนาการ
ผู้ปกครองหลายท่าน เข้าใจว่า การส่งเสริมให้เด็ก ได้เรียนรู้ตามความชอบ จะเป็นเครื่องบ่งบอกว่า เด็กจะทำอะไรได้ดี ทั้งนี้ต้องไม่ลืมว่า ในขณะที่เด็กชอบ หรือ ไม่ชอบอะไรนั้น กำลังเป็นการ ขัดจังหวะกับสิ่งที่เค้ากำลังสนใจอยู่ หรือไม่ เช่นว่า ลูกกำลังเล่นทรายอยู่ แต่ความจริงถึงเวลาต้องทำการบ้านศิลปะ แล้วคุณแม่เรียก ให้ลูกมาทำงานศิลปะ และลูกอิดออดว่ายังไม่อยากทำงานศิลปะ ก็ไม่สามารถด่วนตัดสินใจ ได้ว่าลูก ไม่ชอบการทำศิลปะ แต่ทั้งนี้กำลัง เป็นการขัดจังหวะการเล่น ที่กำลังเกิดขึ้นของเด็กเท่านั้น ดังนั้นจึงต้องสังเกต และตกลง แบ่งเวลากับลูกให้ดีเพื่อเป็นการสร้าง วินัยด้วยในทางนึง
child play
ติดตามบทความ พัฒนาเด็ก เพิ่มเติม ในบทความ หน้านะคะ
ครูบุ๊ง (ฝ่ายการศึกษา)
